آیا تا به حل نام ترموپلاست به گوشتان خورده است؟ آیا می‌دانید این ماده چیست و از چه متریالی تولید می‌شود و چه کاربردهایی دارد؟ اگر کمی به صنعت چوب و ساختمان‌سازی علاقه داشته باشید احتمالا نام آن را شنیده باشید، با این حال باید بدانید این فرآورده پلاستیکی قابلیت‌های بی‌شماری دارد که ساختمان‌سازی و صنایع چوب تنها یکی از آن قابلیت‌ها هستند. حال در ادامه این مقاله با تمام ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای این ماده آشنا خواهید شد.
ترموپلاست چیست؟
ترموپلاست که با نام دیگر «گرمانرم» نیز شناخته می‌شود، یک نوع پلیمر صنعتی است که آن را از ترکیب پلاستیک‌های بازیافتی و الیاف چوب تولید می‌کنند. آنچه باعث خاص شدن این محصول شده، نقطه ذوب بالای آن بدون تغییر در ساختار شیمیایی است، یعنی می‌توان این ماده را بارها و بارها ذوب کرد و دوباره شکل داد، بدون اینکه تغییری در ساختار و ویژگی‌های شیمیایی‌اش ایجاد شود! این مشخصه خاص و عالی، ترموپلاست را به پرکاربردترین محصول صنعتی تبدیل کرده است.
مشاوره رایگان با کارشناسان چوپکس
گرمانرم‌ها از دوام و مقاومت بالایی هم برخوردارند، زیرا متریالی عالی چون ضد اکسید، ضدقارچ، رنگدانه‌های مختلف، سوزکننده و غیره در آن‌ها به کار رفته و موجب طول عمر بالایشان شده است. از طرفی ترموپلاست برخلاف سایر فرآورده‌های پلاستیکی به محیط زیست آسیبی نمی‌رساند و کاملا دوستدار طبیعت است.
ویژگی‌های خاص ترموپلاست
ترموپلاست از ویژگی‌های مخصوصی برخوردار است که باعث شده از سایر فرآورده‌های چوب و پلاستیک متمایز باشد؛ برای مثال قابلیت تغییر فرم آن برای تولید محصولات متنوع کاربرد فراوان دارد. همچنین این محصول به دلیل دانسیته پایین به خوبی می‌تواند مواد دیگر را بهبود ببخشد. از دیگر ویژگی‌های خاص گرمانرم می‌توان به قابلیت بازیافت، انعطاف عالی، امکان کشسانی در نواحی آمورف، خاصیت استحکام در ناحیه بلورین و غیره اشاره کرد. این مشخصات تنها در ترموپلاست یافت می‌شود و مواد پلاستیکی دیگر از آن‌ها محروم‌اند.
معرفی انواع رزین‌های ترموپلاست
رزین‌های ترموپلاست انواع گوناگونی دارند، در ادامه سعی کردیم به معرفی کامل آن‌ها بپردازیم.
پلی کربنات
پلی کربنات نوعی ترموپلاست شفاف است که جرم مولکولی بالا و خاصیت کریستالیزاسیون پایینی دارد. ویژگی‌های ساختاری این رزین باعث شده آن را برای تولید محصولاتی با وزن کم و نیازمند به مقاومت بالا، به کار ببرند. برای مثال کلاه‌های ایمنی و پره‌های پمپ از این نوع وسایل محسوب می‌شوند. از جمله مهم‌ترین خاصیت‌های پلی کربنات می‌توان به راحتی ساخت، دوام عالی، عبور نور و مقاومتش در برابر آتش اشاره کرد.
پلی اتیلن
پلی اتیلن نوعی ترموپلاست است که در شکل‌های شاخه‌ای، خطی و مشبک تولید می‌شود. این ماده به دلیل ویژگی‌هایی چون وزن سبک، دوام بالا، پایداری حرارتی، مقاومت ضربه‌ای و غیره در ساخت محصولاتی چون قابلمه، روکش قوطی، لوله آب سرد، جلیقه ایمنی، عایق سیم و غیره به کار می‌رود.
پلی استایرن
پلی استایرن از دیگر رزین‌های گرمانرم است که در صنایع گوناگونی استفاده می‌شود؛ به عنوان مثال لوازم خانگی، اسباب‌بازی و صنعت بسته‌بندی مواد غذایی از مهم‌ترین صنایعی هستند که برای تولید کالاهای خود به پلی استایرن نیاز دارند.
اکریلیک
رزین اکریلیک را تنها در صنعت ساختمان‌سازی به کار میبرند؛ زیرا دارای ویژگی‌هایی چون جذب پایین رطوبت، مقاومت شیمیایی و حرارتی بالا، ضریب انبساط و شکل‌پذیری عالی است.
پلی اتیلن ترفتالات
پلی اتیلن ترفتالات پرکاربردترین رزین ترموپلاست در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی است. ویژگی‌هایی که باعث شده پلی اتیلن ترفتالات چنین قابلیتی داشته باشد، عبارت‌اند از: قالب‌گیری آسان، ظاهر براق، طراحی مدن و مقاومت عالی
پلی لاکتیک اسید
پلی لاکتیک اسید برخلاف رزین‌های دیگری که تا به اینجای مقاله توضیح دادیم، از متریال تجدیدپذیری چون نشاسته کاساوا، نشاسته ذرت و نیشکر ساخته شده و برای تولید محصولاتی چون پرینت سه‌بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پلی وینیل کلراید
پلی اتر اتر کتون رزینی با استحکام مکانیکی بالا است که مقاومت عالی در برابر انواع مواد شیمیایی (اسید، باز، آنتی‌اکسیدان و روغن) دارد. به همین دلیل آن را برای تولید لوله‌های گوناگون به کار میبرند.
پلی آمید
پلی آمید از جمله رزین‌های گرمانرم با وزن مولکولی بالا است که از چگالش یک دی آمید و یک دی اسید تولید می‌شود. مواردی چون ضریب اصطکاک پایین، مقاومت مکانیکی عالی، پایداری حرارتی مناسب و سایش و خزش مقاوم مشخصات اصلی این رزین هستند.
پلی پروپیلن
پلی پروپیلن را برای ساخت لوله‌ها به کار میبرند؛ زیرا دارای ویژگی‌هایی عالی چون مقاومت کشسانی بالا، مقاومت در برابر حرارت و خاصیت دی‌الکتریک مناسب است. نکته جالبی که باید درباره این رزین بدانید این است که در مقایسه با پلی اتیلن و پلی استایرن خواص مکانیکی بهتر دارد ولی در مقایسه با رزین‌هایی چون PVC و اکریلیک عملکرد ضعیف‌تری دارد.
پلی اتر اتر کتون
یکی از جدیدترین رزین‌های ترموپلاست که جذب رطوبت پایینی دارد و در دماهای بالا مانند 250 درجه سلسیوس نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، پلی اتر اتر کتون است. در حال حاضر این ماده از میان سایر رزین‌های ترموپلاست از هزینه‌های بیشتری برخوردار است تا جایی که حتی قیمت آن باعث شده که نتوان آن را در بسیاری از پروژه‌ها به کار برد.
ترموپلاست چه مزایایی دارد؟
مزایای مهم ترموپلاست عبارت است از:
قابلیت شکل‌پذیری عالی
اولین و مهم‌ترین مزیت ترموپلاست قالب‌گیری و پردازش آسان آن است. این ماده امکان هر نوع تغییری شامل تزریق، فرمینگ حرارتی و غیره را دارد، از این رو تولیدکنندگان با آن هر نوع قطعه ساده یا پیچیده‌ای را می‌سازند.
قابل ترمیم و بازسازی
همانطور که پیش از این نیز ذکر کردیم، ترموپلاست با وجود قابلیت مذاب بالا، هیچگاه ساختار شیمیایی خود را از دست نمی‌دهد. این ویژگی امکان بازسازی و ترمیم مداوم آن را برای تولید کنندگان را فراهم کرده است.
مقاومت بالا در برابر ضربات
یکی از مهم‌ترین مزایای ترموپلاست که موجب شده محصولی کاربردی در صنایع خودروسازی و ساختمان‌سازی باشد مقاومت بالای آن است. گرمانرم به خوبی می‌تواند در برابر ضربات سنگین مقاوم و بدون تغییر باقی بماند، از این رو اغلب آن را برای تولید قطعات اتومبیل‌ها، موتورسیکلت، دوچرخه، درب‌و‌پنجره، سقف و غیره کار میبرند.
مقاومت بالای الکتریکی و حرارتی
بعضی از رزین‌های ترموپلاست از خواص حرارتی و الکتریکی برخوردارند و به خوبی می‌توانند در مقابل برق و حرارت مقاومت کنند. این ویژگی باعث شده در صنایعی چون اتومبیل‌‌سازی و وسایل الکترونیکی بسیار پرکاربرد باشند.
انعطاف‌پذیری بی‌نظیر
ترموپلاست بسیار منعطف است تا جایی که حتی بدون تغییر خواص مکانیکی‌اش، خم می‌شود. این مزیت فوق‌العاده، زمینه تولید قطعاتی با اشکال گوناگون را فراهم کرده است.
مقاومت شیمیایی
مزیت دیگر این فرآورده پلاستیکی مربوط به مقاومت شیمیایی عالی آن است. گرمانرم در برابر همه اثرات شیمیایی چون حلال‌ها، اسیدها، قلیاها و غیره مقاومت دارد.
مقاومت در برابر نفوذ حشرات
ترموپلاست برخلاف فرآورده‌های چوبی در مقابل حشراتی چون موریانه، سوسک و غیره نفوذناپذیر است و در اثر این عوامل دچار خرابی و خوردگی نمی‌شود.
نگهداری ساده
تولیدکنندگان این ماده را طوری طراحی کرده‌اند که در برابر عوامل مختلف مقاوم باشد و به سادگی آسیبی به آن وارد نشود. با این اوصاف باید گفت، ترموپلاست نگهداری راحت و بدون دردسری دارد.
مقاومت در برابر کپک
در بعضی از پروژه‌های ساختمانی، ترموپلاست به گونه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد که باید دائما در تماس با آب باشد، اما این موضوع موجب کپک‌زدگی این آن نمی‌شود.
وزن سبک
ترموپلاست در مقایسه با بسیاری از مواد پرکاربرد صنعتی دیگر مانند فلزات، وزن بسیار محدودی دارد. این مزیت عالی، گرمانرم‌ها را پرکاربردتر کرده است، زیرا تولید کنندگان می‌توانند از طریق آن وسایل و محصولات سبک وزن را بسازند.
طول عمر بالا
به صورت کلی ترموپلاست ماده‌ای با طول عمر و ماندگاری بالاست، زیرا اغلب عوامل آسیب‌زننده چون سرما، گرما، ضربات، مواد شیمیایی، آب و غیره روی آن تاثیری ندارند.
دارای تنوع رنگی
ترموپلاست در رنگبندی‌های گوناگونی تولید می‌شود؛ از این رو افراد در انتخاب رنگ آن کاملا آزاد هستند.
ضد لغزش
مقاومت عالی ترموپلاست در برابر لغزندگی، مزیت دیگر این محصول است و آن را برای استفاده در پروژه‌های کف‌سازی و غیره مناسب کرده است.
مهم‌ترین کاربردهای ترموپلاست
ترموپلاست کاربردهای بی‌شماری دارد و در اغلب صنایع نیز از آن استفاده می‌کنند. با این حال در ادامه سعی کردیم مهم‌ترین کاربردهای این محصول را نام ببریم.
- صنعت خودروسازی
- محوطه‌سازی استخر
- اسکله سازی
- تولید سقف کاذب
- به کار بردن برای دیوار پوش
- ساخت لوور
- ساخت فلاور باکس
- استفاده در روف گاردن
- به کار بردن برای ساخت نمای ساختمان
- تولید کفپوش و دیوارپوش
- تولید مبلمان شهری مثل گلدان، آلاچیق و نیمکت
- ساخت چارچوب در و پنجره و اسکلت ساختمان
- مناسب برای دکوراسیون و پارتیشن‌بندی ساختمان‌ها
آیا ترموپلاست و ترموود ویژگی‌های یکسانی دارند؟
بعضی افراد تصور می‌کنند ترموود و ترموپلاست محصولی یکسان هستند و کاربردهایی مشابه دارند، در حالی که این طرز تفکر کاملا اشتباه است؛ زیرا ترموود برخلاف ترموپلاست از ترکیب چوب و پلاستیک تولید نشده و یک فرآورده چوبی خالص است. از طرفی این محصول بسیاری از ویژگی‌های گرمانرم‌ها را ندارد، در نتیجه کاربرد آن زیاد نیست و در پروژه‌هایی محدود مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین باید بدانید برخلاف ترموپلاست زیان‌وضرر فراوانی به طبیعت وارد می‌کند؛ زیرا برای تولید آن باید تنه درختان را قطع نمایند. با این اوصاف این دو ماده اولیه یکسان نیستند و تفاوت‌ها زیادی با یکدیگر دارند.
سخن آخر
ترموپلاست یک ماده اولیه پلیمری است که در صنایع گوناگونی چون خودروسازی، ساختمان‌سازی، لوازم خانگی و غیره به کار می‌رود. این فرآورده چوبی پلاستیکی با وجود کاربردهای فراوان خود، از قیمت مناسبی برخوردار و کاملا در دسترس است. از این رو افراد عادی نیز امکان تهیه و استفاده از آن را دارند. برای مثال چوپکس یکی معتبرترین تولید کنندگان ترموپلاست در ایران است که می‌توانید همین حالا با کارشناسان آن ارتباط گرفته و علاوه‌بر گرمانرم، سایر محصولات مورد نیاز خود را از آن تهیه نمایید.
